Kucharski Edmund

Ur. 1 X 1906 (lub 1 XI) w Mojówce k. Mohylowa Podolskiego s. Kazimierza i Natalii z Lipieckich, brat Zbigniewa. Rodzina posiadała niewielki majątek ziemski na Ukrainie, (ojciec pracował w jednej z tamtejszych cukrowni) utracony po 1920r., w wyniku czego osiedlili się w Łodzi. Możliwe, że Kucharscy pochodzili z drobnej szlachty herbu Korab. Początkowo uczył się w rosyjskim gimnazjum w Mohylewie Podolskim a po przyjeździe do Polski wstąpił do Wyższej Szkoły Realnej Zgromadzenia Kupców m. Łodzi, które ukończył zdając maturę w 1926.

Następnie dostał się na Wydział Architektury Politechniki Warszawskiej gdzie studiował do VIII 1931, kiedy to powołano go do wojska, służbę ukończył w VIII 1932, jako plut. pchor. z przydziałem do 80 p.p. (w składzie 20 DP).

Od XI 1932 pracował w Biurze Planu Regionalnego Łodzi. Krótko pracował jako technik budowlany w elektrowni w Warszawie.

W 1934 wznowił studia na Wydziale Architektury PW, których do 1939 nie ukończył z powodu konieczności podjęcia pracy w Łodzi. Tytuł inżyniera-architekta uzyskał w 1957 na Wydziale Architektury PW.

W bliżej nie znanych okolicznościach i czasie związał się z ruchem zadrużnym możliwe, że już przed wojną. Nie znane jest jego przybrane imię zadrużne.

Powołany do WP w ostatnich dniach sierpnia 1939, miał stopień ppor. Wraz z Dowództwem Etapów Armii ewakuowany do Kowla, skąd w składzie zaimprowizowanego batalionu dołączył do SGO „Polesie” (gen Kleeberga). Walczył w bitwie pod Kockiem, dostał się do niewoli 5 X (po kapitulacji gen. Kleeberga), z której zwolniono go wraz z grupą fachowców techników (inżynierów, elektryków itp.) 19 X 1939.

Powrócił do Łodzi gdzie pracował w (niemieckim)magistracie jako technik budowlany, a od 1941 do aresztowania jako projektant kolejno u 3 architektów niemieckich.

Podczas okupacji współpracował z AK, prawdopodobnie z wywiadem przemysłowym Okręgu Łódzkiego AK, o czym może świadczyć informacja o kopiowaniu przezeń niemieckich rysunków technicznych. W tradycji rodzinnej zachowała się informacja, że były to elementy do rakiet V-1, V-2, co wskazywałoby, że ktoś z jego pracodawców pracował dla fabryki Weigla w Łodzi - bo ten jeden z nielicznych łódzkich zakładów metalurgicznych wykonywał elementy tej broni. Na służbę w wywiadzie wskazywałaby też zachowana tradycja rodzinna o koledze Kucharskiego z AK ps. „Kogut”- a pseudonim ten nosił Jan Klimkiewicz, służący w wywiadzie Okręgu Łódzkiego AK. Jednocześnie współpracował też ze Stanisławem Szczepaniakiem („Dobrowiest”) w działaniach łódzkiego środowiska zadrużnego.

Aresztowany przez Gestapo 7 IX 1944 i osadzony w łódzkim więzieniu przy ul. Sterlinga. Był torturowany i otrzymał wyrok śmierci, oczekując w celi na jego wykonanie. Spotykana jest w źródłach informacja, że jego aresztowanie spowodowało aresztowanie Stanisława Szczepaniaka, co trudno zweryfikować. W I 1945 wobec ofensywy sowieckiej więźniów popędzono pod konwojem w kierunku Ozorkowa. Kucharski korzystając z zamieszania uciekł z kolumny z kilkoma współwięźniami i po przejściu frontu powrócił do Łodzi. Rodzina uznawała go za zmarłego gdyż przebywając w więzieniu podarował swój charakterystyczny (wykonany ręcznie) sweter współwięźniowi, którego ciało ze spaloną twarzą następnie znalazła matka Kucharskiego, wśród zwłok pomordowanych więźniów z więzienia na Radogoszczy. 

W początkach 1946 on i jego brat spotkali się w Łodzi z Janem Stachniukiem w celu organizacji tutejszego środowiska zadrużnego, następnie zorganizowali kolejne szersze spotkanie z udziałem lidera „Zadrugi”, który namawiał ich do współpracy z poznańskim „Zrywem”.

Nie jest znany jego dalszy udział w ruchu zadrużnym.

Pracował w Urzędzie M. Łodzi: w Dziale (późn. Wydziale) Budownictwa, następnie Miejskiej Komisji Planowania Gospodarczego do emerytury. Był członkiem Stronnictwa Demokratycznego od 1945.

Prawdopodobnie do śmierci pozostał zadrużaninem, o czym może świadczyć fakt, że, pomimo iż nie był komunistą ani członkiem PZPR to jednak nigdy nie uczestniczył w jakichkolwiek uroczystościach katolickich. Interesował się Łużyczanami i ich kulturą.

Nie jest możliwe bliższe określenie jego poglądów w późnym PRL także dlatego, że rodzice z obawy aby dziecko nie wygadało się przy obcych, o wielu sprawach rozmawiali przy córce po niemiecku.

Odznaczony: Order Polonia Restituta (1944), Krzyż Kawalerski OOP (1972), BKZ(1949), Medal XXX - lecia PRL, Honorowa Odznaka Miasta Łodzi (1973), Zasłużony Pracownik Rady Narodowej(1969).

Dwukrotnie żonaty, córki – Zofia i Julia.

Zmarł 5 V 1975 w Łodzi, przyczyną przedwczesnej śmierci był rak płuc, pochowany na łódzkim Cmentarzu Starym.

Źródła

Archiwalia

Akta Politechniki Warszawskiej (Dział Ewidencji Studentów)- Akta studenckie Edmunda Kucharskiego

Archiwum IPN

IPN BU 2264/549 Akta personalne kpt. Kucharski Zbigniew syn Kazimierza ur. 1923

IPN BU 0193/2785 Kucharski Zbigniew

IPN BU 01222/3003/Jacket Banasiak Zbigniew Baltazar

Życiorys [Kucharski Edmund] b.a.b.d. kopia w zbiorach autora- ze zbiorów Julii Rol-Reszka

Dyplom E. Kucharskiego z 1957 – skan w zbiorach autora - ze zbiorów Julii Rol-Reszka.

Akt podziękowania dla ppor. rez . Edmunda Kucharskiego z 1967 (w związku z przejściem w stan spoczynku) - skan w zbiorach autora - ze zbiorów Julii Rol-Reszka.

Literatura

Kieszczyński Lucjan Pamiętnik z lat młodzieńczych wrzesień 1936-styczeń 1945, Warszawa 1996

Okręg Łódzki Armii Krajowej pod red. M. Budziarka, Łódź 1988 (tam o wywiadzie przemysłowym łódzkiej AK ogólnie oraz o fabryce Weigla, bez wymieniania nazwiska E. K.)

Inne

Informacje Julii Rol-Reszka (córka) i Jarosława Kucharskiego (bratanek).

Opr. T. Szczepański